Relikwie van de Koude Oorlog

Gisteren stond er weer een gezamenlijke fotokuier met mijn fotomaatje Jetske op het programma. Naar aanleiding van de NSS-top over nucleaire veiligheid die gisteren en vandaag in Den Haag plaatsvond, leek het mij wel een aardig idee om er een actuele thematische fotokuier van te maken op de oude ‘nuclear site’ (Google Maps) bij Havelterberg. Van 1961 tot 1992 lag hier in het bos een streng bewaakt Amerikaans depot voor nucleaire munitie …

Veel Nederlandse militairen, met name dienstplichtigen, draaiden hier in deze periode wachtdiensten. Omdat ik tijdens mijn diensttijd in lichamelijk opzicht ook al niet al te fit was, maar wel slim, had ik een medisch attest voor ‘lichte dienst’ weten te bemachtigen, die me vrijstelde van marsen, wachtlopen en andere ellende, heb ik me altijd kunnen drukken voor deze atoomwacht …

Van mijn dienstmaten hoorde ik indertijd dat die atoomwacht allerminst een pretje was. Er moesten in weer en wind rondjes worden gelopen in de buitenring rond de mysterieuze bunkers midden op het complex, die eruit zagen als enorme molshopen. In de binnenring zaten de Amerikanen in schuttersputjes en wachttorens met kogelvrij glas, omringd door prikkeldraad met scheermesjes Het z.g. NATO-prikkeldraad). De Nederlanders hadden af en toe het gevoel dat ze als ratten in de val zaten tussen de twee metershoge omheiningen, ’s nachts fel beschenen door neonlicht. En dat ze zowel voor de indringers als voor de Yanks een schietschijf zouden zijn als er wat gebeurde …

Na het vallen van het IJzeren Gordijn in 1989 kwam er in 1992 een eind aan de nucleaire taken van de Nederlandse landmacht. De Amerikanen haalden hun bommen terug uit de geheime bunkers op de Havelterberg en ’t Harde. Het atoomtijdperk was ten einde. Van de atoomsite bij Havelterberg rest nu nog slechts een rechthoekige zandvlakte …

In de zuidwestelijke hoek van de oude binnenring staat ter herinnering aan deze periode nog een wachttoren als een eenzaam relikwie van de Koude Oorlog. Na de regen van het afgelopen weekend werd de wachttoren weerspiegeld in één van de grote waterplassen op de vlakte …

Het is een raar idee om te weten dat er midden op deze vlakte, waar de onderstaande foto is gemaakt, mogelijk tientallen jaren kernkoppen hebben gelegen die samen tien tot twintig keer de explosieve kracht van de Hiroshima-bom hadden …

De site van Havelterberg kwam in de hoogtijdagen van de vredesbeweging veelvuldig in het nieuws door de vele demonstraties die er plaatsvonden. Het verhaal gaat, dat er in 1980 zelfs een waarschuwingsschot is gelost, toen de demonstranten optrokken naar de poort van de site en begonnen te gooien met o.a verfbommen en stenen …

Tegenwoordig wordt de oude atoomsite alleen nog gebruikt door wandelaars en door jongeren die het onderste deel van de oude wachttoren hebben voorzien van graffiti waar kop noch staart aan valt te ontdekken …

Op de website landmachtspotters.nl stonden wat foto’s, waarop te zien was hoe de site eruit zag ten tijde van de Koude Oorlog. Helaas bestaat de betreffende website niet meer …

Meer informatie over de beveiliging van de kernkoppen op de Havelterberg is te vinden op de website van het tv-programma “Andere Tijden”, dat hier vorige week in het kader van de NSS-top aandacht aan schonk …

Voor zover bekend – officieel is het nog altijd staatsgeheim – liggen er momenteel alleen nog kernwapens op Nederlandse bodem op de vliegbasis Volkel. Het wordt tijd dat die ook worden opgeruimd!